Informacje o znacznym wzroście cen prądu zelektryzowały w ubiegłym roku samorządy. Wiele gmin liczyło się z koniecznością wysupłania z budżetów nawet 50-70 proc. więcej pieniędzy na energię, a to wymagałoby szukania oszczędności. Utrzymanie cen w tym roku wydaje się na szczęście przesądzone, ale za rok wzrost jest już nieunikniony. Aby w tym trudnym czasie znaleźć oszczędności, samorządy w pierwszej kolejności powinny zadbać o odpowiedni monitoring zużycia prądu w gminnych obiektach.

---

Rzeszów – 68 proc., Radom – 61 proc., Jeżowe – 61 proc., Pszczyna – 75 proc., Kościan – 60 proc… O tyle więcej zapłaciłyby samorządy w 2019 r. za energię elektryczną, gdyby nie ustawa zamrażająca ceny. Niestety, stawki zostaną zablokowane tylko na rok, dlatego gminy wkrótce i tak staną prawdopodobnie przed zadaniem znalezienia oszczędności w wydatkach na energię.

Znalezienie ich w tym obszarze jest jak najbardziej możliwe - nawet na poziomie kilkudziesięciu procent – ale pod pewnymi warunkami. Po pierwsze, władze samorządowe muszą znać rzeczywistą skalę swojego zużycia energii, a po drugie, zadbać o przygotowanie kompleksowego profilu energetycznego gminy czy miasta. Taki plan będzie później podstawą do konkretnych ruchów oszczędnościowych. Jak może wyglądać to w praktyce?

1. Stwórz profil zużycia energii w gminie

Wydziały urzędów, oświetlenie uliczne, szkoły, miejskie przychodnie, domy kultury, świetlice, przedsiębiorstwa komunalne, infrastruktura sportowa… Obiekty gminne można mnożyć. Każdy z nich to kolejne źródło poboru energii, gdzie teoretycznie zużycie prądu może być wyższe, niż jest tak naprawdę potrzebne. Aby móc to ustalić, należy zadbać o stały monitoring zużycia energii oraz kompleksowy audyt energetyczny. Dzięki temu gmina może później rozpisać przetarg na dostawę energii dysponując realnymi danymi.

Monitoring zużycia energii – niestety, wciąż mniej niż 10 proc. gmin korzysta z narzędzi informatycznych ułatwiających zarządzanie prądem, a w konsekwencji wspierających proces zakupu i rozliczaniem kosztów energii.

Tymczasem odbiorca końcowy, który umiejętnie wykorzystuje nowe trendy i technologie, ma szereg możliwości. Systemy monitorujące zapewniają gminie stały dostęp do bieżących parametrów zużycia energii, możliwość wykrycia anomalii w działaniu urządzeń, szansę optymalizacji procesów wewnętrznych, a w konsekwencji dobór jak najlepszej taryfy dystrybucyjnej i oferty spółki obrotowej – wyjaśnia Marcin Gałczyński z firmy OneMeter.

Nasz produkt jest właśnie przykładem narzędzia pozwalającego w pełni kontrolować zużycie energii. OneMeter, który ma postać małego czujnika, może zostać zamontowany na porcie optycznym licznika prądu przy każdym gminnym obiekcie. Narzędzie co 15 minut zbiera z niego dane (energia czynna, bierna – pobrana i oddana, moc), a następnie wysyła je za pośrednictwem Bluetooth do aplikacji zainstalowanej na telefonie odbiorcy. Dzięki temu, osoba odpowiedzialna za politykę energetyczną gminy może mieć stały wgląd w zużycie energii.

OneMeter pozwala uzyskiwać informacje o poborze prądu dla różnych pór doby, a więc „powie”, kiedy sieć jest najbardziej obciążona. Samorząd mając taką wiedzę, może później dopasować lepszą taryfę energetyczną i tak zorganizować pracę w gminnych jednostkach, aby najbardziej energochłonne urządzenia pracowały w godzinach z tańszą energią. Monitoring zużycia prądu może być też początkiem zmiany nawyków kadry pracowniczej.

Audyt energetyczny – o audytach mówi się najczęściej w kontekście przedsiębiorstw, ale zamawia je także coraz więcej gmin. Firma audytorska dokona analizy aktualnych kosztów, jakie ponosi samorząd. Specjaliści wskażą najbardziej energochłonne obiekty gminy, sprawdzą możliwości ich modernizacji, dokonają symulacji zużycia energii, a na koniec sporządzą raport z propozycjami zmian. Ich celem będzie właśnie zmniejszenie zużycia energii. 

2. Realizuj zakupy grupowe

Mając dane wynikające z monitoring i audytu, samorząd może precyzyjnie określić swoje zapotrzebowanie na prąd, a to podstawa późniejszego przetargu na dostawę energii.

Już od kilku lat jednym z najczęstszych sposobów na zmniejszanie kosztów energii w gminach są grupy zakupowe. Szukanie dostawcy energii w pojedynkę przestało się po prostu opłacać. Szacuje się, że jednostki samorządu terytorialnego, które są obecne w grupach zakupowych, płacą za energię średnio o 15-20 proc. mniej niż te rozstrzygające przetargi samodzielnie. Gra zespołowa pozwala po prostu na wynegocjowanie korzystniejszych warunków zakupu energii. Nic więc dziwnego, że już w 2014 r. ponad połowa gmin kupowała prąd w ramach współpracy samorządowej.

Przykładem takiej grupy może być ta, której lideruje Olsztyn. Na współpracy ze stolicą województwa warmińsko-mazurskiego skorzystało wiele mniejszych samorządów, takich jak Gietrzwałd, Purda, Świątki, Dywity, Mrągowo czy powiat iławski. Pod koniec biegłego roku we wspólnym postępowaniu wzięło udział 336 jednostek posiadających razem aż 3837 punktów poboru energii. O tym, jak znaczące potrafią to być oszczędności, każdego roku przekonuje się też m.in. Poznań. Kupując energię w ramach grupy, w budżecie stolicy Wielkopolski zostaje rocznie średnio 4-6 mln zł.

Samorządy, które jeszcze nie należą do podobnych grup, a chcą szukać oszczędności, powinny się w taką współpracę zaangażować.

3. Inwestuj w odnawialne źródła energii

Kolejną drogą do oszczędności są oczywiście odnawialne źródła energii. Tutaj także przychodzi z pomocą firma dokonująca audytu energetycznego, ponieważ zbada ona możliwość sprofilowania jednostek gminnych właśnie pod OZE.

To ważne, bo jak pokazują przykłady wielu samorządów, panele fotowoltaiczne czy kolektory słoneczne są montowane chociażby na budynkach urzędów, w szkołach, przy stacjach uzdatniania wody, siedzibach ochotniczych straży pożarnych, klubach sportowych, świetlicach i wielu innych obiektach użyteczności publicznej. Dzięki temu, gmina oprócz tworzenia rozmaitych programów i zachęcania mieszkańców do korzystania z nich, sama staje się inwestorem.

Korzyści płynące z odnawialnych źródła energii:

• obniżenie kosztów pozyskania energii przez gminę,
• wzrost bezpieczeństwa energetycznego,
• ograniczenie emisji zanieczyszczeń,
• rozwój gospodarczy gminy,
• stworzenie proekologicznego wizerunku samorządu.