Rosnąca świadomość i dojrzałość ekologiczna konsumentów coraz wyraźniej kształtuje światowy rynek zielonej energii. Trend ten jest też coraz wyraźniej odczuwalny w Polsce. Wiele firm chcących podkreślić swoje ekologiczne zamiary chętnie sięga po instrumenty rynkowe pozwalające na kształtowanie świadomości klientów i budowanie skojarzeń firmy z ekologicznymi wartościami. Takimi instrumentami stają się coraz częściej gwarancje pochodzenia energii GOs (Guarantees of Origin) i kontraktów PPA (Power Purchase Agreements). Instrumenty te pozwalają firmom na finansowanie produkcji zielonej energii. Nie gwarantują jednak, że firma bezpośrednio korzysta z zielonej energii - zwiększają one za to udział odnawialnych źródeł energii (OZE) w miksie energetycznym.

W związku z wielością specyficznych terminów, na końcu artykułu jest słownik pojęć, który pozwoli na pełniejsze zrozumienie omawianej tematyki.

Pierwszy problem: struktura sieci energetycznej

Energia z OZE jest wprowadzana do ogólnej sieci, gdzie miesza się z energią z innych źródeł, takich jak węgiel czy gaz. Gdy Twoja firma kupuje gwarancje pochodzenia lub PPA, finansuje produkcję zielonej energii, ale energia, którą ostatecznie zużywa, pochodzi z mieszanki różnych źródeł aktywnych w danej chwili w regionie, a nie bezpośrednio z odnawialnych.

Drugi problem: handel gwarancjami pochodzenia

Gwarancje pochodzenia są wystawiane i sprzedawane w specyficzny sposób, co dodatkowo komplikuje sytuację. Przykładowo:

Firma A - wytwórca energii z Holandii jeśli wygeneruje 20 GWh energii z wiatru i wprowadzi tę energię do sieci, otrzyma gwarancje pochodzenia od CertiQ. Ten certyfikat może zostać sprzedany dowolnej firmie.

Firma B - producent z Holandii kupuje od Firmy A energię w kontrakcie PPA

Firma C - producent z Polski kupuje od Firmy A gwarancje pochodzenia.

Ale co to znaczy dla Firmy C? Czy może twierdzić, że kupuje zieloną energię?

Nie, może jedynie twierdzić, że wspiera zieloną energię. Zużywa jednak rzeczywiście tylko energię z lokalnego polskiego miksu energetycznego.

Kontrakt PPA, mimo że daje pewne gwarancje na dostawę energii od sprzedawcy, nie zapewnia, że energia zużywana przez firmę pochodzi bezpośrednio z tego źródła. Energia wytwarzana w kontraktach PPA jest bilansowana przez spółkę obrotu na rynku bilansującym. W przypadku Polski dominującymi rezerwami mocy na tym rynku są niestety emisyjne źródła energii.

Gwarancje pochodzenia i PPA to cenne narzędzia do wsparcia sektora OZE, ale nie zapewniają one bezpośredniego zużycia zielonej energii przez kupującego.

ESG i raportowanie śladu węglowego

Obliczanie i raportowanie śladu węglowego jest kluczowym elementem strategii ESG dla firm. Szczegółowy bilans emisji gazów cieplarnianych powinien obejmować wszystkie aspekty działalności firmy, w tym konsumpcję energii. W przypadku energii, firmy powinny uwzględnić nie tylko ilość zużywanej energii, ale również źródła, z których ta energia pochodzi.

Bez jakościowych danych, firmy mogą korzystać z różnych metodyk obliczania emisji CO2, które uwzględniają średnią emisję CO2 dla danego kraju lub regionu, będącą wynikiem miksu energetycznego jego źródeł. Przykładem jest metoda GHG Protocol, globalny standard dla pomiaru i zarządzania emisjami gazów cieplarnianych.

Dla polskich firm to podejście przedstawia się jednak fatalnie, ponieważ polski miks energetyczny jest oparty na paliwach kopalnych. W 2022 roku energia wytworzona w Polsce była najbrudniejsza w UE ze średnim udziałem CO2 na poziomie 697g na 1kWh (Ember). Przedsiębiorstwa, działające na terenie Polski, chcące podkreślać swoje zielone aspiracje na poziomie europejskim powinny dobrze zrozumieć swoją sytuację energetyczną.

Dla wcześniejszego przykładu: Firma B z Holandii mimo, że nie kupuje świadectw pochodzenia to energia z jej lokalnego miksu zawiera o połowę mniej śladu węglowego niż Firmy C z Polski.

Wyzwanie związane z energią odnawialną

Dotychczasowa praktyka na rynku była taka, że sprzedawcy zielonej energii w kontraktach PPA gwarantowali ładnymi dyplomami, że energia od nich jest w pełni zielona. Niestety, w przypadku większości sprzedawców energii są to gwarancje bez pokrycia.

Reasumując, zakup gwarancji pochodzenia lub PPA nie równa się bezpośredniemu zużyciu zielonej energii. Mimo że firma wspiera produkcję energii z OZE poprzez zakup gwarancji pochodzenia lub PPA, energia, którą rzeczywiście zużywa pochodzi z lokalnego miksu lub jego połączenia z własnymi OZE. Podczas raportowania, firmy powinny uwzględnić ten fakt. Firmy powinny być transparentne w komunikacji na temat swojego wsparcia dla energii odnawialnej, jasno wyjaśniając, że zakup certyfikatów lub energii z kontraktów PPA nie oznacza, że wyłącznie zużywają energię odnawialną.

Dokładne przedstawienie, czy i kiedy Twoja firma konsumowała OZE i czy miało w tym czasie jej wytworzenie, jest praktycznie niemożliwe bez jakościowych danych o wytwarzaniu i konsumpcji.

Rozwiązanie dla świadomej konsumpcji i produkcji energii, nasza przygoda z Renpro

Firmom, którym zależy na świadomym podejściu do problemu OneMeter chce zaoferować usługę, która rzeczywiście pomoże obniżyć ślad węglowy w konsumowanej energii elektrycznej.

Wspólnie z partnerem spółką obrotu energią Renpro, opomiarowaliśmy blisko 100 elektrowni odnawialnych, a w planach są kolejne obiekty. Energia pochodzi z wiatru, wody, słońca, biogazu i magazynu energii. Dzięki rozwiązaniu Renpro i OneMeter wiemy dokładnie ile energii odnawialnej wpłynęło do jej systemu co minutę. Ta wiedza wraz z modelami predykcyjnymi pozwala Renpro na znaczącą optymalizację dostaw energii od wytwórców i jej obrót.

Opracowane przez nas narzędzia teraz mogą nam pomóc zoptymalizować także odbiorców energii. Sprawić, że energia będzie lepiej przez nich wykorzystywana - będzie zielona, bezemisyjna, w momencie gdy rzeczywiście będą ją zużywać.

Kontrakty na rynku dnia następnego (RDN)

Produktem pozwalającym na tego typu operacje są kontrakty na RDN, znane również jako “day-ahead market” (DAM). Jest to system, w którym uczestnicy rynku składają oferty kupna lub sprzedaży energii elektrycznej na dzień następny. Cena za MWh jest ustalana na podstawie tych ofert, a transakcje są zamykane dzień przed dostawą energii. Główną zaletą tego modelu jest możliwość planowania i zarządzania ryzykiem związanym z fluktuacjami cen energii.

Ryzyko na RDN związane jest głównie z nieprzewidywalnością cen i zmiennością wytwarzania energii, zwłaszcza odnawialnej. Słoneczna i wiatrowa energia są silnie zależne od warunków pogodowych, które są trudne do przewidzenia. W rezultacie, prognozy produkcji mogą się różnić od rzeczywistych wyników, co z kolei wpływa na ceny i rentowność. Dzięki jakościowym danym z OneMeter oraz predykcji cen na RDN przez Renpro minimalizujemy to ryzyko, a odbiorca może lepiej dostosować swoje plany do dostępnej energii.

Aktywne zarządzanie i optymalizacja ryzyka na RDN jest kluczowe. Używanie zaawansowanych modeli prognozujących, które uwzględniają różne zmienne, takie jak warunki pogodowe, zapotrzebowanie na energię czy fluktuacje cen, może pomóc firmom w podejmowaniu decyzji o kupnie i zużyciu energii. Na przykład, jeśli prognozy wskazują na niskie ceny energii dzięki prognozie pogody i spodziewanemu dużemu udziałowi OZE w miksie, firma może zdecydować się na większe zużycie energii w danym czasie, co z kolei przyczynia się do zmniejszenia kosztów produkcji i mniejszego śladu węglowego w finalnym produkcie. Takie podejście nie tylko zapewnia lepszą kontrolę, ale też daje elastyczność dla nowych przyszłych produktów czy usług.

W zeszłym roku wiele firm nie było gotowych do zarządzania produkcją na podstawie prognoz i w efekcie zmuszone były do korzystania z bardzo drogiej energii. Obecnie można o to zadbać i przygotować się do sytuacji, gdy dostępna będzie tańsza energia. To ogromne szanse dla firm, które chcą wytwarzać swoje produkty i usługi w zielony sposób oraz obniżać koszty bazując na korzystniejszych cenach energii.

Wdrożenie usługi OneMeter wraz z zieloną energią z Renpro

Proces wdrożenia usługi składa się z kilku etapów, które mają na celu zapewnienie płynnej integracji systemu z istniejącą infrastrukturą firmy, zmniejszenie kosztów energii i zwiększenie realnego udziału OZE w wykorzystywanej energii. Poniżej przedstawiamy ogólny przebieg procesu:

1. Analiza Profilu Zużycia: Pierwszym krokiem jest zrozumienie profilu zużycia energii Twoje firmy. Zespoły OneMeter i Renpro analizują dane pomiarowe ze wszystkich liczników energii i koszty energii w dotychczasowych kontraktach.
2. Optymalizacja Zużycia Energii: Następnie, wykorzystując narzędzia analityczne i algorytmy AI, pomagamy Twojej firmie zoptymalizować jej zużycie energii, zidentyfikować potencjalne oszczędności i zmniejszyć emisje CO2.
3. Wybór Źródeł Energii: We współpracy z Renpro pomagamy Twojej firmie w doborze odpowiednich źródeł zielonej energii. Zarówno tych dostępnych na Rynku Dnia Następnego (RDN), jak i zarządzanych przez Renpro. Naszym celem jest dopasowanie źródeł do bieżących potrzeb Twojej firmy oraz jej specyficznych profilów dziennego zużycia energii.
4. Monitorowanie i Raportowanie: OneMeter dostarcza Twojej firmie narzędzia do monitorowania zużycia energii w czasie rzeczywistym, a także do generowania szczegółowych raportów o zużyciu energii i emisji CO2.
5. Zaangażowanie Wszystkich Pracowników: OneMeter promuje również zaangażowanie wszystkich pracowników Twojej firmy w proces zarządzania energią, poprzez udostępnianie informacji i narzędzi niezbędnych do zrozumienia i zarządzania swoim własnym zużyciem energii.

Podsumowanie

Zakup gwarancji pochodzenia i kontraktów PPA to cenne narzędzia służące do finansowania produkcji zielonej energii. Niemniej jednak, firmy muszą być świadome, że te instrumenty nie gwarantują, że zużywają one bezpośrednio zieloną energię. Aby naprawdę zmniejszyć swój ślad węglowy, firmy muszą zrozumieć i optymalizować swoje zużycie energii, a także dobrze wybrać źródła energii.

Usługa OneMeter, oferowana we współpracy z Renpro, daje firmom narzędzia niezbędne do zarządzania ich zużyciem energii i zmniejszania emisji CO2. Jest to podejście holistyczne, które łączy zaawansowane analizy, optymalizację, monitorowanie i edukację, aby pomóc firmom na ścieżce do zrównoważonej przyszłości.

Działania te są szczególnie istotne w kontekście dzisiejszego świata, gdzie zrównoważony rozwój i redukcja emisji CO2 stają się coraz bardziej ważne dla firm, inwestorów i konsumentów.

Dołącz do dyskusji na ten temat tutaj

Autor: Mateusz Brzozowski, założyciel i prezes OneMeter.com, aktywnie działający w celu zwiększenia efektywności energetycznej biznesu, absolwent informatyki na wydziale Matematyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego, Ilustracja: Zmodyfikowany na potrzeby artykułu wykres intensywność emisji CO2 w produkcji energii elektrycznej w UE, autor: Ember, źródło: European Electricity Review 2023, Report-European-Electricity-Review-2023.

Słownik pojęć i terminów

Emisja gazów cieplarnianych: Uwalnianie do atmosfery gazów, takich jak dwutlenek węgla, metan i inne, które mają zdolność do absorpcji i reemisji promieniowania podczerwonego, przyczyniając się do zjawiska globalnego ocieplenia.

Emisje CO2: Ilość dwutlenku węgla, która jest emitowana do atmosfery jako wynik działalności człowieka, w tym spalania paliw kopalnych.

ESG (Environmental, Social, and Governance): Zasady, które uwzględniają aspekty środowiskowe, społeczne i zarządzanie w procesie inwestycyjnym i decyzyjnym.

GHG Protocol (Greenhouse Gas Protocol): Międzynarodowy standard dla pomiaru i zarządzania emisjami gazów cieplarnianych.

Gwarancje pochodzenia / Guarantees of Origin (GOs): Certyfikaty wydane przez uprawniony organ w celu potwierdzenia, że określona ilość energii z odnawialnych źródeł została wprowadzona do sieci dystrybucyjnej przez wytwórcę.

Konsumpcja energii: Ilość energii używanej przez daną jednostkę, firmę, czy sektor w określonym czasie.

Miks energetyczny: Proporcja różnych źródeł energii używanych do produkcji energii elektrycznej.

OneMeter: Polska firma technologiczna oferująca inteligentne rozwiązania do monitorowania i zarządzania zużyciem energii elektrycznej. Sprawdź: https://onemeter.com.

OZE (Odnawialne Źródła Energii): Źródła energii, które są odnawialne, tj. nie wyczerpują się na skutek ich wykorzystania, takie jak wiatr, słońce czy woda.

PPA (Power Purchase Agreements): Długoterminowe umowy na zakup energii, które gwarantują stałą cenę energii od producenta, najczęściej od producenta energii odnawialnej.

Renpro: Spółka specjalizująca się obrotem energią pochodzącą z OZE. W 2022 roku 97% energii z portfela spółki pochodziło z OZE, a 3% z gazu ziemnego. Sprawdź: https://renpro.pl.

Rynek bilansujący: Na tym rynku równoważone są różnice pomiędzy prognozowaną, a rzeczywistą produkcją i zużyciem energii. Co ma zapewnić równowagę systemu energetycznego.

Rynek dnia następnego (RDN) / “day-ahead market” (DAM): System, w którym uczestnicy rynku składają oferty kupna lub sprzedaży energii elektrycznej na dzień następny.

Sieć energetyczna: System połączonych linii przesyłowych i transformatorów, który umożliwia dystrybucję energii elektrycznej od producentów do konsumentów.

Spółka obrotu: Przedsiębiorstwo, które kupuje energię od producentów i sprzedaje ją klientom.